Bursztyn – „złoto” Bałtyku. Gdańscy bursztynnicy.

Bursztyn /inne używane nazwy to jantar, amber – pochodzenie słowa z jęz. ang./ to zastygła kopalna żywica drzew iglastych, a w rzadszych przypadkach żywicujących liściastych drzew z rzędu bobowców czy rodziny dwuskrzydłowatych.

“Bursztyn bałtycki powstał z przeobrażonej żywicy drzew iglastych, porastających w środkowym paleogenie, przed około 40 mln lat, z północnego i wschodniego wybrzeża epikontynentalnego morza wypełniającego wschodnią część basenu Morza Północnego.”

ZLOTO BAŁTYKU.

Złoto Morza Bałtyckiego ma 60 odmian, występuje w barwach: żółty, brązowy, białożółty, kremowy, czerwony, pomarańczowy, rzadko niebieski, zielonkawy, fioletowy. Bursztyn ma wiele właściwości zdrowotnych.

Homer w Odysei opisując trofea wojenne po złocie na drugim miejscu stawia bursztyn. W tekście oryginalnym zamiast słowa bursztyn pada słowo elektron. W starożytności wiedziano już o elektrostatycznych właściwościach tego materiału.

WŁAŚCIWOŚCI BURSZTYNU.

Bursztyn ma wyjątkowe właściwości. Pocierając bursztyn o naturalne materiały przyciąga on drobne skrawki papieru, czy listki. W ten sposób można sprawdzić jego autentyczność. Ładunek jego jest minusowy. Osoby zestresowane posiadają w sobie więcej ładunków dodatnich. Jeśli mamy tych ładunków za dużo to bardziej podatni jesteśmy na stres i choroby.

Noszenie bursztynu wzmacnia nasze siły witalne.
Bursztyn łagodzi stres, przyczynia się do poprawy samopoczucia. Poprawia krążenie krwi, sprawność umysłową i koncentrację. Przyspiesza gojenie ran, posiada właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe i antyoksydacyjne. W XIX wieku wykorzystywano bursztyn w leczeniu histerii, tyfusu, podagry, chorób kobiecych, niewydolności serca, chorób płuc i układu krążenia.

Wskazany jest też dla osób z bólami reumatycznymi, z niedoborem jodu, w okresie obniżonej odporności i nadmiernego stresu. Obecne wymienia się również inne zastosowania. Obejmują one także dolegliwości astmatyczne, owrzodzenia, odmrożenia, odparzenia, podBURSZTYNU.Pskóry oraz choroby gardła i krtani.

ZASTOSOWANIE BURSZTYNU.

Bursztyn wykorzystywany jest w branży kosmetycznej do produkcji środków o działaniu przeciwbakteryjnym, dezynfekującym i łagodzącym. Produkowane są m.in. balsamy, kremy, szampony i odżywki, które poprawiają kondycję skóry i włosów.

W aptekach można kupić też maści przyspieszające
gojenie ran, posiada on właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe i antyoksydacyjne. Jest naturalnym środkiem do zwalczania bólu mięśni i stawów. Kosmetyki na bazie bursztynu wykazują działanie nawilżające, poprawiające jędrność i elastyczność skóry, dzięki czemu skóra staje się mniej szorstka, a zmarszczki są mniej widoczne.

W minionych czasach według podań medycyny ludowej bursztyn podawano dzieciom do gryzienia, aby łagodzić ból podczas ząbkowania. Zalecane jest noszenie kawałka bursztynu na szyi przy problemach z tarczycą lub w okolicy splotu słonecznego w celu stabilizacji pracy serca, układu krążenia i śledziony. Polecam też nalewki z bursztynu, które skutecznie działają przy schorzeniach reumatycznych, obniżonej odporności. Można też kilka kropel dodawać do kremów, które używamy, szamponów, odżywek, do nalewek, herbaty. /przepis można znaleźć w Internecie- przypis red./

WYROBY Z BURSZTYNU.

Bursztyn jest cennym, pięknym surowcem wykorzystywanym w produkcji biżuterii. Powstają z niego piękne, artystyczne cuda. Można z niego tworzyć arcydzieła od mniejszych bibelotów, szkatułek, rzeźb małoformatowych po wielkie, monstrualne dzieła.

Przykładem tego była bursztynowa komnata, niestety bezpowrotnie wywieziona w trakcie drugiej wojny światowej z Polski, po monumentalne ołtarze jak na przykład Ołtarz w Bazylice Św. Brygidy /projekt, autorstwo Stanisława Radwańskiego, wybitnego gdańskiego rzeźbiarza/, który polecam do obejrzenia.

BURSZTYNNICTWO

Bursztynnictwo to cech rzemieślniczy, znany w Gdańsku od bardzo dawna. Bursztyn od wieków jest przedmiotem handlu. Wykorzystywany często w jubilerstwie. Zawsze stanowił pożądany i cenny surowiec. Najcenniejsze okazy mają zatopione w sobie owady. Są to bardzo ciekawe okazy bursztynu, gdyż występujące w nich stworzenia zastygłe w żywicy drzew żyły w okresie Paleogenu.

Bursztyn oprawiany jest w srebro lub złoto. W Gdańsku znajduje się wiele sklepów m.in jubilerskich, w których można zakupić piękną biżuterię i wiele innych rzeczy wykonanych z tego materiału. Bursztyn oprawiany jest przez bursztynników i jubilerów. Jest to długi, żmudny proces zanim kawałki bursztynu przybiorą odpowiednią formę, by urzekały swoim pięknem. Najwięcej artystów wytwarzających cuda z bursztynu można spotkać na ulicy Mariackiej, sklepiki oferujące biżuterię, jubilerzy oferujący wytwory z cennego surowca znajdują się też na ulicy Długiej oraz na początku Długiego Pobrzeża.

HISTORIA OBRÓBKI BURSZTYNU.

“Najstarsze materiały świadczące o znajomości bursztynu i jego obróbce w rejonie Gdańska pochodzą z okresu 8 – 4 tys. lat p.n.e.. Przypisywało się mu magiczną siłę. W dawnych czasach wyrabiano dla potrzeb kultowych bursztynowe amulety – postaci zwierząt, figurki bóstw i herosów.

W XIV wieku, kiedy to Pomorzem Gdańskim zawładnął Zakon Krzyżacki, bursztyn stał się szczególnie poszukiwany. Handel surowcem przynosił znaczne dochody. Wysyłano go do Brugii, Lubeki, Amsterdamu, Antwerpii, Kolonii, Norymbergii, Wenecji. Magazyny bursztynu, były pilnie strzeżone przez Krzyżaków. Za ukrycie znalezionych kamieni groziła nawet kara śmierci. Nie sprzyjało to niestety rozwojowi sztuki bursztyniarskiej.

Rozkwitowi gdańskiego rzemiosła bursztyniarskiego przysłużył się król Kazimierz Jagiellończyk. Nadał on miastu tereny bogate w bursztynowe złoża. Rozwijała się wówczas rzeźba sakralna. Produkowano także różnorodne naczynia, szkatuły, pudełka, lichtarze, zegary, ramy do obrazów. Pierwszy cech bursztynników, który specjalizował się w obróbce bursztynu i wytwarzaniu z niego wyrobów w Gdańsku utworzono w 1477 roku.

Gdańsk okresie I Rzeczpospolitej był bogatym i liczącym się w Europie miastem. Znany był jako ważne centrum bursztyniarstwa. Nastał wtedy dla gdańszczan “złoty wiek”. Przełom XVI I XVII wieku był znaczący dla rozwoju sztuki bursztynniczej. W gdańskich pracowniach powstawało wiele dzieł z bursztynu na zamówienie bogatych mieszczan, szlachty, magnatów, duchowieństwa, królów polskich. Przynosiło to bursztynnikom i miastu ogromne zyski.

Bursztynowe wyroby docierały na dwory książęce i królewskie całej Europy. Dzieła gdańskich bursztynników były i są nadal najcenniejszymi dyplomatycznymi podarunkami. Ówcześnie dla papieży, carów, sułtanów i kalifów oraz władców największych państw europejskich, w tym “króla słońce”, francuskiego Ludwika XIV. Owe bursztynowe cuda stały się wizytówką Gdańska.

Precjoza z bursztynu są godne najznamienitszych kolekcji, stały się prawdziwą wizytówką miasta. Obecnie wiele ciekawych eksponatów z dawnych czasów można podziwiać w gdańskim Muzeum Bursztynu. Znajduje się tam ponad 1000 przedmiotów wystawienniczych. Muzeum znajduje się w dawnym Wielkim Młynie Gdańskim.

Nasze wyroby są godne najznamienitszych kolekcji.
W Gdańsku odbywają się największe Międzynarodowe Targi Bursztynu i Biżuterii AMBERIF. W tym roku już po raz kolejny będą miały miejsce sierpniu w AMBEREXPO
/czwartek – sobota, 29 – 31 sierpnia ‘2024, ul. Żaglowa 11, konieczny jest zakup biletu/.

GDAŃSCY BURTSZTYNIARZE.

Bursztyniarz to nie tylko rzemieślnik. W moim przekonaniu to artysta, który potrafi wydobyć i zaakcentować jeszcze bardziej piękno bursztynu. Wykonanie bursztynowych cudeniek wymaga dużego pokładu cierpliwości, precyzji, poczucia estetyki i piękna. W gdańskich pracowniach bursztyniarskich powstają często małe i większe arcydzieła.

Na Targach będziemy mogli podziwiać wyroby blisko 130 wystawców. Unikatowe kolekcje biżuterii prezentowane będą w Galerii Projektantów i u indywidualnych twórców. Będziemy mogli też zobaczyć jak profesjonaliści obrabiają bursztyn, a może nawet spróbować swoich własnych sił w warsztatach szlifowania bursztynu i własnoręcznie wykonać biżuterię z bursztynem.

AMBERIF

“AMBERIF jest największym w Polsce i jednym z największych w Europie wydarzeniem targowym branży jubilerskiej.
Targi to najważniejsze na świecie wydarzenie poświęcone promocji “złota” Bałtyku. Odbywa się dwa razy do roku – wiosną i z końcem lata. “Marcowa edycja ma charakter biznesowy, natomiast podczas “AMBERIF Autumn” targi otwarte są dla wszystkich. Tam też spotkamy naszych zacnych gdańskich bursztynników.

Tekst: Beata Lewandowska