Łukasz Patelczyk –romantyk epoki danych. Wernisaż laureata Nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego 2025 w Narodowym Muzeum w Gdańsku.

Niedawno w głównej siedzibie Narodowego Muzeum w Gdańsku odbył się wernisaż wystawy malarstwa Łukasza Patelczyka – laureata Nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego za rok 2025. To już 24. edycja tego prestiżowego wyróżnienia, przyznawanego artystom tworzącym w nurcie współczesnego malarstwa.
Środowisko Okręgu Gdańskiego Związku Polskich Artystów Plastyków od ponad dwóch dekad, mimo licznych trudności finansowych, konsekwentnie pielęgnuje ideę nagrody, która ma szczególne znaczenie dla promocji polskiej sztuki współczesnej. Uhonorowanie wybitnych osiągnięć w dziedzinie malarstwa nie tylko wzmacnia symboliczny kapitał kulturowy Gdańska jako ośrodka niezależnej myśli artystycznej, lecz także podkreśla jego rolę w kształtowaniu tożsamości artystycznej na poziomie ogólnopolskim i międzynarodowym.

Każda edycja konkursu stanowi okazję do prowadzenia globalnego dyskursu o sztuce – bez ograniczania się do lokalnych kontekstów. Artyści, wykorzystując współczesne strategie wizualne, przekształcają język sztuki w nowy wymiar: od formalnych propozycji po ontologiczne i filozoficzne refleksje. Ich dzieła stają się konceptualnymi przekształceniami znaczeń – analizują medium, badają relację artysty z odbiorcą, osadzają wyraz twórczy w przestrzeni abstrakcji i minimalizmu.
Projekt epistemologiczny, obecny w wielu współczesnych realizacjach, pozwala artystom zgłębiać naturę wiedzy i granice poznania. Sztuka staje się wówczas aktem badania rzeczywistości – poznawania siebie, drugiego człowieka i świata. To proces nadawania nowego znaczenia, redefiniowania relacji między obrazem a odbiorcą. Dzieło przestaje być wyłącznie obiektem kontemplacji – staje się polem współuczestnictwa, dialogu i poznania.

W gronie laureatów Nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego znajdują się artyści o wyjątkowym dorobku intelektualnym i formalnym. W tym roku dołączył do nich Łukasz Patelczyk – twórca nietuzinkowy, konsekwentny w poszukiwaniach malarskiej prawdy. Oglądając jego prace, na początku stąpa się jeszcze „po ziemi” – w sposób magicznie grawitacyjny – by po chwili przenieść się w wymiar zadziwiająco enigmatyczny. Patelczyk tworzy pejzaże, które wymykają się tradycyjnym kategoriom: łączy świat realny z transparentnie nierealnym, tworząc malarską syntezę klasyki i abstrakcji.

Jego styl wyróżnia geometryczna precyzja, indywidualizm i rozpoznawalność. Elementy proste – linie, prostokąty, osie – budują złożoną, intrygującą strukturę. To spotkanie romantycznego pejzażu z rygorem abstrakcji geometrycznej o wymiarze strukturalnym i metafizycznym.
Patelczyk stawia pytania o relację człowieka z naturą w epoce cyfrowych danych i antropocenu. Geometryczne znaki w jego obrazach mają charakter nie tylko formalny, lecz także poznawczy – porządkują przestrzeń i organizują percepcję. Artysta nie pozwala odbiorcy na bierne wpatrywanie się w pejzaż – zmusza do refleksji, prowokuje niepokój, myślenie. Ogladając prace wpada się w stan skupienia, osobliwej koncentracji, gdzie najpierw selektywnie odnajdujemy główne punkty odniesienia stanowiące element centralny obrazu, by później objąć jego kontekst w stosunku do całości. Język abstrakcji i język klasyczny w sposób naturalny ze sobą współgrają. W obrazach artysty odczytujemy też prostotę i harmonię.

Jego malarstwo to punkt zapalny procesu poznawczego – moment, w którym sztuka staje się narzędziem badania tego, co niewypowiedziane. Patelczyk, niczym „romantyk epoki danych”, poszukuje duchowości w świecie technologicznej analizy. Pyta, czy wciąż możliwe jest widzenie świata przez pryzmat zachwytu, kontemplacji i wiedzy – i udowadnia, że tak. Formy geometryczne na obrazach wpisują się w estetykę Globalnego Minimalizmu oraz Postkonceptualizm. Kładzie nacisk na ideę lub koncepcję dzieła bardziej niż na jego formę estetyczną czy materialną.

Obrazy Łukasza Patelczyka zachwycają i intrygują zarazem. Nikt tak jak on nie łączy klasycznej tradycji romantycznego pejzażu z precyzją geometrycznej abstrakcji. Jego prace przenoszą w inny wymiar i tworzą nowy wymiar malarstwa – pełen napięć, harmonii i głębokich znaczeń.

Wystawę można podziwiać w Narodowym Muzeum w Gdańsku (główna siedziba) do 14 grudnia 2025 roku. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć twórczość artysty, który redefiniuje język współczesnego malarstwa, łącząc emocję z intelektem, formę z filozofią.

Tekst i foto: Beata Lewandowska
Portal „Gdańsk Miasto Marzeń” dziękuje za zaproszenie.