Wernisaż Stanisława Olesiejuka w Galerii Nowy Port. "Montezuma

W Galerii Nowy Port Sztuki, prowadzonej przez Marcina Bildziuka – dobrego ducha tego miejsca, a zarazem cenionego gdańskiego artystę o ogromnym potencjale twórczym – 4 listopada odbył się wyjątkowy wernisaż. Miałam zaszczyt uczestniczyć w tym niezwykłym wydarzeniu, podczas którego mogliśmy podziwiać prace znakomitego twórcy – Stanisława Olesiejuka.

To artysta, którego dorobek i poziom twórczy pozwalają zaliczyć jego prace do sztuki wysokiej – dzieł, które mogłyby z powodzeniem zaistnieć w przestrzeniach czołowych galerii europejskich i światowych. Każde jego dzieło emanuje intelektualną głębią, precyzją formy i przemyślanym konceptem.

Tym razem artysta zaprezentował 13 prac – „12 + 1”, jak określił Marek Baran podczas wprowadzenia do wystawy. Ekspozycja obejmuje dwa cykle: pierwszy składający się z sześciu, drugi z siedmiu dzieł. Punktem wyjścia dla koncepcji wystawy jest kwadrat – symboliczny motyw porządkujący strukturę i rytm całego cyklu. Nawiązuje to również do koncepcji budowania na planie kwadratu w czasach panowania Montezumy.

Idea i proces twórczy artysty nie są powierzchownym, jednorazowym aktem.
Twórczość Stanisława Olesiejuka zakorzeniona jest w konceptualizmie, który eksponuje sam proces tworzenia. W centrum uwagi znajduje się idea, a nie materialny przedmiot. Artysta odrzuca prymat formy na rzecz intelektualnej refleksji, budując spójny i logiczny ciąg znaczeń, w którym każda praca stanowi następstwo poprzedniej.

Olesiejuk nie pozostawia nic przypadkowi – jego sztuka jest rezultatem przemyślanego procesu, w którym świadome decyzje artystyczne spotykają się z filozoficznym namysłem. W duchu konceptualizmu pokazuje, że ogólne pojęcia istnieją tylko w umyśle – a sztuka jest właśnie tym umysłem ucieleśnionym w formie. W jego pracach wyczuwalna jest równowaga pomiędzy intelektem a emocją. Artysta nie narzuca interpretacji – pozostawia widzowi wolną przestrzeń do indywidualnego odbioru, zapraszając jedynie do zrozumienia sensu i idei, z których dzieła się zrodziły. Emocje i uczucia rodzą się na styku widza i dzieła, w tej subtelnej przestrzeni dialogu pomiędzy twórcą a odbiorcą.

Wystawa „Montezuma – gra w kwadraty” to już piąta ekspozycja artysty w tym roku. Jej tytuł nie jest przypadkowy. Jak wyjaśnił sam twórca, odnosi się on do postaci Montezumy nie jako władcy, lecz jako filozofa, astronoma i nauczyciela, który kierował szkołą dla azteckiej arystokracji. Olesiejuk przywołuje tu okres rozkwitu cywilizacji Azteków, która – mimo osiągnięć naukowych i kulturowych – została unicestwiona przez hiszpańskich konkwistadorów pod wodzą Corteza. Poprzez ten symboliczny tytuł artysta oddaje hołd dawnym wielkim cywilizacjom – zarówno prekolumbijskim, jak i jeszcze starszym, preinkaskim – tym, które zapisały się w historii świata a sięgają wiele tysięcy lat wstecz.

W swoich pracach Olesiejuk wskazuje na źródła i początki historii tamtych epok, odwołując się do ich uporządkowanej struktury, geometryzmu i duchowej głębi. Tytuł wystawy ma zatem wymiar przekorny – Montezuma jawi się tu nie jako symbol władzy, lecz jako figura mądrości i refleksji nad przemijaniem cywilizacji.

Forma i wyraz stanowią istotę dzieł mistrza. Artysta w swoich najnowszych cyklach posługuje się monochromatyzmem – ogranicza paletę barw do czerni i bieli, które tworzą pełnię napięć, kontrastów i rytmicznych zależności. Czerń stanowi tło, biel jest akcentem, światłem, kontrapunktem. Olesiejuk, podobnie jak Leonardo da Vinci, uznaje rysunek za fundament twórczości. Swoje ostatnie obrazy określa mianem „rysunków”, ponieważ to właśnie linia i struktura są kluczem do zrozumienia jego artystycznego języka. Artysta przeszedł przez wszystkie techniki rysunkowe – od ołówka, przez piórko i tusz, po długopis – wymagające medium, opanowane z niezwykłą precyzją. W latach 80. i 90. dominował w jego twórczości rysunek, który do dziś pozostaje najbliższą mu formą ekspresji.

Każda rozpoczęta praca jest dla niego nowym wyzwaniem. Pomysły rodzą się w głowie, następnie przechodzą w fazę technicznej realizacji. Olesiejuk tworzy w cyklach – niektóre z nich liczą po kilkadziesiąt dzieł – co świadczy o niezwykłej płodności i bogactwie jego twórczości. Nigdy się nie powtarza – wciąż poszukuje nowych rozwiązań formalnych i znaczeniowych.

Każda jego praca ma swoje przesłanie.
Twórczość Stanisława Olesiejuka jest sztuką wysoką, głęboko intelektualną i zarazem duchową. To sztuka, która mogłaby być prezentowana w każdym europejskim domu sztuki, ponieważ reprezentuje najwyższą klasę artystyczną. Olesiejuk jest artystą nieszablonowym, oryginalnym, nieustannie poszukującym. W jego pracach spotykają się precyzja intelektualna i metafizyczna refleksja. Sztuka, jak sam podkreśla, jest bytem realnym, ale też pozazmysłowym – doświadczeniem, w którym twórca dotyka materii świata zarówno bezpośrednio, jak i duchowo. W jego wizji świat sztuki staje się przestrzenią poznania i kontemplacji. Dzieła artysty zaskakują, intrygują i angażują zmysły, a jednocześnie zmuszają do refleksji. Są świadectwem dojrzałości, dyscypliny myślenia i niegasnącej pasji tworzenia.

Miłym akcentem wieczoru było wręczenie przez samego mistrza – Stanisława Olesiejuka – kilku jego oryginalnych prac, rozlosowanych wśród uczestników wydarzenia. Gest ten podkreślił bezpośredniość i serdeczność artysty, który w kontakcie z publicznością pozostaje autentyczny i otwarty. Prezentowane na wystawie prace powstały w okresie od października 2024 do marca 2025 roku. Ekspozycję można oglądać w Galerii Nowy Port Sztuki przy ul. Wyzwolenia 49 w Gdańsku do 10 grudnia 2025 roku.

Foto/tekst: Beata Lewandowska