Śmierć jest jak kromka chleba
Śmierć jest jak kromka chleba
Cóż nam więcej Boże było potrzeba
Danina uboga jak sucharek
Panu Bogu świeczkę a diabłu ogarek
Ręce do modlitwy złożone nasze
Byś nam boską łaskę zesłał z nieba
Robotnik stanął koło robotnika
W nich wielka siła była
Wolność nam wszystkim odebrano
O którą już niemo nie szeptano
W cichych naszych modłach
Tylko krzyk robotników do walki wzywał
O lepsze jutro, o lepszy byt
Żeby Polak tu godnie żył
Strach zaglądał w oczy
Śmierć w zaułkach czekała
Wojownicy, wolność inwigilowana
W oczach strach kamieniem spętana
Popiełuszko wiary i ducha dodał
Życie za robotników oddał
Naród cały złączony i solidarny
A Ty Ojcze Święty co stopami
Po tej ziemi wielkiej stąpałeś
Dodałeś skrzydeł Narodowi bożemu
Duch Święty niech zstąpi na tę Ziemię
I odnowi oblicze naszej rzeczywistości
Zew wielki polskiego Narodu
Ku naszej do Ojczyzny miłości.
Wolności wiatr niech powieje
By dać nam siłę walki i od Boga nadzieję…
Beata Lewandowska, Gdańsk 23.08.2025
Rok 1980 był rokiem szczególnym dla Polaków. Kraj zalała fala strajków. Pierwsze strajki miały miejsce w Świdniku i Lublinie w połowie lipca (wydarzenia zwane Lubelskim Lipcem), a pierwsze protestacyjne przestoje w tym regionie miały miejsce już wiosną 1980. W wyniku wydarzeń lubelskich strajki zaczęły rozprzestrzeniać się na okoliczne regiony, by w końcu wystąpić w szeregu miast na terenie całego kraju. Jednak najważniejszy strajk rozpoczęły Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża 14 sierpnia w Stoczni Gdańskiej.
Strajki z 1980 roku były odpowiedzią na pogłębiający się kryzys gospodarczy i społeczny w Polsce. Bezpośrednim impulsem do protestów stały się podwyżki cen żywności oraz zwolnienie z pracy Anny Walentynowicz – cenionej działaczki Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Robotnicy żądali podwyżek płac, dodatków drożyźnianych i rodzinnych, a także przywrócenia do pracy zwolnionych działaczy. Wśród postulatów znalazło się również żądanie budowy pomnika upamiętniającego ofiary Grudnia ’70 oraz dopuszczenia możliwości tworzenia niezależnych związków zawodowych.
Protesty szybko rozprzestrzeniły się na cały kraj, stając się nie tylko walką o lepsze warunki ekonomiczne, lecz także o prawa obywatelskie i wolność. Wydarzenia tamtego miesiąca, w tym strajki na Wybrzeżu, doprowadziły do powstania pierwszej niezależnej od władz organizacji związkowej w krajach komunistycznych, co było kluczowym momentem w historii Polski.
To właśnie w wyniku tamtych wydarzeń narodziła się „Solidarność”, która zapoczątkowała proces prowadzący do upadku systemu komunistycznego w Polsce.
Po 45 latach, w sierpniu 2025 roku, przypomniano te wydarzenia w wyjątkowy sposób. Z okazji rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych w Gdańsku odbyło się szczególne wydarzenie artystyczne. 23 sierpnia 2025 roku o godz. 19.00 w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej im. Fryderyka Chopina odbył się koncert „Nadzieja, na którą czekało tak wielu”.
Na scenie wystąpiła Orkiestra Polskiej Filharmonii Bałtyckiej pod batutą maestro Macieja Sztora, a także Chór Kameralny 441Hz. Publiczność usłyszała kilkanaście utworów orkiestrowych i sześć piosenek w wykonaniu znakomitych solistów – Olgi Szomańskiej i Mateusza Ziółko. Program obejmował muzykę filmową najwybitniejszych polskich kompozytorów, m.in. Krzysztofa Komedy, Wojciecha Kilara, Andrzeja Korzyńskiego, Michała Lorenca, Jerzego „Dudusia” Matuszkiewicza i Marka Grechuty. Koncert rozpoczął się symbolicznym utworem „Nim wstanie dzień” Komedy, a zakończył pieśnią „Solidarność” Grechuty z cyklu 10 najważniejszych słów.
Wieczór okazał się nie tylko muzycznym wydarzeniem, lecz także podróżą przez historię. W tle zabrzmiały fragmenty filmów, pojawiły się archiwalne fotografie i cytaty, które przywróciły klimat lat 50.–80. XX wieku. Całość poprowadził Dariusz Stańczuk z RMF Classic. Koncert miał charakter uniwersalny – starszemu pokoleniu pozwolił powrócić do wspomnień i przeżyć tamtego czasu, a młodszym dostarczył lekcji historii w atrakcyjnej, artystycznej formie. Muzyka i obrazy przypomniały zarówno codzienność PRL, jak i momenty dramatycznych wyborów, absurdów i trudów życia, a także bohaterów, którzy z odwagą walczyli o wolną Polskę.
Wydarzenie zorganizowała Fundacja Centrum Solidarności we współpracy z Polską Filharmonią Bałtycką i Krakowskim Forum Kultury. Patronat honorowy objęli Prezydent Lech Wałęsa oraz Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk. Mecenasem koncertu było Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Partnerami wydarzenia byli m.in. Województwo Pomorskie, Instytut Lecha Wałęsy i Dwór Uphagena. Patronat medialny sprawowały TVP3 Gdańsk, Radio Gdańsk i „Zawsze Pomorze”, a opiekę redakcyjną – RMF Classic.
Koncert „Nadzieja, na którą czekało tak wielu” przypomniał, że wolność nie została dana raz na zawsze – trzeba było o nią walczyć i wciąż należy ją pielęgnować.
Tekst/foto: Beata Lewandowska
/źrodła inf. – notka prasowa: Fundacja Centrum Solidarności/